Versteende Stilte - Lenie Degen

Van uitgeverij Aspekt mocht ik dit boek lezen en recenseren. Ik wil ze daar hartelijk voor danken.

Subtitel:
Oorlog, schuld, buitensluiting en schaamte

Waar gaat het boek over? 
Vanuit persoonlijke interesse naar haar familiegeschiedenis schrijft
Lenie Degen (1951) over de stilte rondom haar grootvader vanwege zijn NSB-lidmaatschap. Zij is zich al schrijvende meer gaan verdiepen in de achtergrond en de motieven van haar grootvader. Wat maakte dat haar Drentse grootvader buitengesloten en verzwegen werd?
Onderwerpen zoals stilzwijgen, schaamte en buitensluiten hebben door onderzoek van Lenie Degen woorden en betekenis gekregen. Indringend beschrijft ze welke gevolgen dat voor haar grootouders, hun gezin, haar moeder en voor haarzelf had. Samengesteld als een historische familiekroniek met een autobiografisch accent vormt dit boek een fascinerend relaas van een paar generaties, levend tussen armoede, ziekte en dood om via zelfontplooiing in een veranderende samenleving gezinswelvaart te bevorderen. En dan opeens diepingrijpend: crisis en oorlog met de fatale keuze voor de NSB.
Nog altijd blijkt er een taboe op het onderwerp NSB en NSB'ers te liggen. Het vraagt moed om dat onder de ogen te zien wat altijd verborgen bleef over iets wat we liever niet aangaan. Lenie Degen hoopt met haar verhaal over haar familiegeschiedenis tot meer bewustwording over thema's zoals het buitensluiten, verzwijgen, en het oordelen over goed en fout en het bespreken hiervan. Een gemeenschappelijke geschiedenis schept een band, verbindt en sluit niet uit.

Bron: bol.com.

Over de auteur:
In Versteende stilte brengt Lenie Degen haar vaardigheden als maatschappelijk werker, coach, supervisor en als schrijfster bijeen. Haar ervaringen liggen in het algemeen maatschappelijk werk, Indisch maatschappelijk werk en in diverse ziekenhuizen. Als geregistreerd supervisor geeft zij aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) begeleiding aan mensen die bij het uitoefenen van een mensgerichte beroep hun eigen functioneren willen optimaliseren.

Bron: achterkant boek

Omslagontwerp:
Mark Heuveling / Snezhina Uzunova

Binnenwerk:
Paul Timmerman

Jaar van verschijnen:
2018

ISBN:
9789463383967

Bindwijze:
Paperback

Aantal pagina's:
280

Genre:
Geschiedenis en maatschappij

Wat vind je van het boek? 
Bij het zien van de mooie cover van Versteende stilte van Lenie Degen krijg je het gevoel dat een verhaal vol geheimen is die eigenlijk niet verteld mogen worden. De titel maakt nieuwsgierig, je wilt weten wat ermee bedoeld wordt.
Meteen bij het lezen van de inleiding van Versteende stilte wordt je nieuwsgierigheid gewekt door de auteur. Zij vertelt hoe ze erop kwam om dit boek te schrijven, waarom ze dat wilde en hoe zij het boek heeft ingedeeld, wat je kan verwachten van het boek.
Het is een heel aangrijpend verhaal waar eigenlijk nog niet zoveel over is geschreven. Een verhaal vol schuld, schaamte, buitengesloten voelen, erbij willen horen, stilte, zwijgen over beladen onderwerpen en bepaalde personen en dienstbaarheid. Het verhaal laat zien wat het met een gezin kan doen als een gezinslid een 'foute' keuze maakt, wat dat voor de rest van het gezin betekent, hoe het een gezin uit elkaar kan drijven, wat dat voor de toekomst van de kinderen kan betekenen. Ook al kunnen de overige gezinsleden er niets aan doen, is het niet hun keuze, toch merken ze daar generaties later nog de gevolgen van door het uitsluiten van het 'foute' gezinslid en erover zwijgen alsof hij nooit heeft bestaan.
Lenie Degen weet dat heel goed te verwoorden en geeft haar kijk op de 'foute' keuze van haar grootvader. Ze geeft haar gedachtes erover en vertelt hoe hij werd aangetrokken door de NSB, waarom hij zich aanmeldde bij de NSB, wat hij deed, hoe hij was en hoe het hem na de oorlog is vergaan. Dankzij grondig onderzoek en vragen aan haar familie en mensen die hem gekend hebben, voor zover ze nog in leven zijn, heeft ze een goed beeld van haar grootvader gekregen. Niet alleen van haar grootvader, maar ook van haar grootmoeder. Het is een levensgeschiedenis van haar grootouders, ouders en haarzelf. Het is niet alleen een levensgeschiedenis van haar familie, maar je komt ook meer te weten hoe het een eeuw geleden in Drenthe eraan toe ging, wat hun normen en waarden waren, hoe belangrijk het geloof en naboarschap was.
Ze is niet bang om kritisch te zijn en zich in de tijd te verplaatsen zoals bijvoorbeeld door zichzelf de vraag te stellen wat zij in zijn plaats gedaan zou hebben. Niet dat ze het goedkeurt, maar ze verplaatst zich in haar grootvader, probeert te begrijpen wat zijn beweegredenen waren.
Het enige minpunt van dit boek is dat de noten achter de hoofstukken staan in plaats van onderaan de bewuste pagina's. De foto's maken het boek compleet, je krijgt een nog beter beeld van de familie van Lenie.
Kortom; Versteende stilte van Lenie Degen is een verhaal dat je aan het denken zet. Het laat zien wat het met een gezin kan doen als een gezinslid een 'foute' keuze maakt. Hoe dat generaties later nog kan doorwerken op de nazaten. Het verhaal laat zien dat een verhaal vaak meerdere kanten heeft.

Voldeed het boek aan je verwachtingen?
Ja, dat deed het boek.

Wat vind je van de cover? 
Die is heel mooi, past bij het boek. Alles wat erop staat, kan je ook in het boek terug lezen. Nog mooier is het verhaal achter de cover, wie het heeft gemaakt, maar dat mag je in het boek gaan lezen. ;)

Wat vind je van de titel van het boek? 
Die is heel erg goed gekozen.

Wat vind je van de schrijfstijl? 
Die is lekker vlot.

Hoe origineel is het verhaal?
Heel erg origineel, want het is het verhaal van Lenie Degen, haar familiegeschiedenis aangevuld met bijpassende fragmenten uit boeken van anderen en zonder oordelen geeft ze haar gedachtes erover weer.

Wat vind je van de opbouw van het verhaal?
Die is heel erg goed.

Zat je direct in het verhaal?
Ja, ik zat er direct in.

Weet dit boek je aandacht vast te houden?
Ja, dat weet het boek zeker.

Welke persoon vond je het leukst en waarom? 
Ik heb geen favoriet persoon in dit boek.

En aan wie had je een hekel en waarom? 
Aan niemand. Nee ook niet aan diegene waarvan je het wel verwacht dat ik daar een hekel aan zou hebben. Ik heb eigenlijk alleen maar medelijden met hem omdat hij het op zijn manier goed bedoelde, maar door zijn niet goed doordachte keuze en de omstandigheden in zijn leven op dat moment een foute keuze maakte. Je kan je afvragen of hij een andere keuze had gemaakt als zijn omstandigheden anders waren geweest.

Wat vond je van de locaties in het boek? 
De meeste plaatsen zijn en lijken me leuk. Lelystad vind ik persoonlijk geen mooie stad.

Heeft de auteur je kunnen raken?
Ja, dat heeft ze. Het verhaal van haar grootouders en de generaties erna heeft me geraakt. Ik heb er nooit bij stil gestaan wat het voor de overige gezinsleden en de nazaten moet zijn als een gezinslid een 'foute' keuze maakte. Hoe de rest van het gezin en de familie erop aangekeken werd/wordt. Toch herken ik ook wel deels het verhaal en dan met name het zwijgen over aangrijpende gebeurtenissen uit het verleden in de familie. Gebeurtenissen waar men liever niet aan herinnerd wil worden.

Mooie quote in het boek: 
Wij worden niet alleen in onze familie geboren, maar ook in de geschiedenis van onze familie, die ons ondersteunt en voedt, maar ons ook kan afremmen.

Zou je het boek aanraden? 
Ik kan iedereen het boek aanraden.

Voor welke doelgroep zou dit boek geschikt kunnen zijn?
Voor een ieder die geïnteresseerd is in verhalen over de oorlog.

Hoeveel sterren geef je het boek? 
4 sterren.

Ga je het boek nog een keer lezen? 
Ik denk het niet.

Ga je het boek houden of geef je het weg? 
Het boek mag terug in de boekenkast bij de boeken over de oorlog.

Houdt 't boek je nog lang bezig nadat je het uit had?
Dit boek gaat me denk ik nog wel even bezig houden.

Ga je vaker een boek van deze auteur lezen? 
Misschien wel, hangt van het boek af.

Website van de auteur:
Lenie Degen

Website van de uitgever:
Uitgeverij Aspekt