Buitengewone Transporten - Dirk Mulder

Van W BOOKS mocht ik dit boek recenseren. Ik wil ze daar hartelijk voor danken.

Subtitel:

Deportaties van Joden, Roma en Sinti uit Nederland, 1940-1945

Waar gaat het boek over? 

De verschrikking van de oorlog in een beeld gevangen

In Buitengewone transporten wordt het verhaal verteld van de deportaties van Joden, Roma en Sinti uit Nederland in de periode 1940-1945. Centraal daarin functioneerde kamp Westerbork dat voor bijna ieder van hen als depot diende, een tussenstation tussen huis en haard en de concentratie- en vernietigingskampen elders in Hitler-Duitsland. Met meer dan 100 transporten werden 107.000 personen gedeporteerd. Van hen overleefden slechts 5.000 mensen. In dit boek is voor het eerst de verspreide kennis over de Jodentransporten bijeengebracht. Maar ook is veel nieuwe informatie uit recent onderzoek opgenomen. Het resultaat is dat menig beeld moet worden bijgesteld, zoals over het aantal transporten, het gebruik van personenrijtuigen of over het bekende ‘treinbord’. Nieuw is ook dat niet alleen de rol van de Nederlandse Spoorwegen wordt behandeld maar ook die van de Deutsche Reichsbahn, alsook hun plek in de naoorlogse geschiedenis van de verwerking van de oorlog. Een naoorlogs verhaal waarin pas na veertig jaar de goederenwagen iconisch wordt voor de Holocaust. Buitengewone transporten verschijnt aan de vooravond van de 80-jarige herdenking van het eerste transport met Joden dat op 15 juli 1942 vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz vertrok. Deze en alle volgende transporten zijn met vermelding van datum, vertrekplek, bestemming en aantal gedeporteerden opgenomen.

Bron: bol.com.

Over de auteur:

Dirk Mulder is historicus en was 33 jaar lang directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Hij publiceerde over de geschiedenis van het kamp, de verwerking van de oorlog en Holocausteducatie. Samen met David Barnouw en Guus Veenendaal schreef hij De Nederlandse Spoorwegen in oorlogstijd 1939-1945 (2019).

Bron: achterkant boek 

Omslagontwerp:

Victor de Leeuw Ontwerper(s), Den Haag

Jaar van verschijnen:

2022

EAN:

9789462584983

Bindwijze:

E-book

Aantal pagina's:

322

Genre:

Tweede Wereldoorlog

Prijs:

€ 17,95

Wat vind je van het boek? 

Bij het zien van de indrukwekkende cover van Buitengewone transporten van Dirk Mulder krijg je al een vermoeden van wat voor soort boek je gaat lezen. De titel maakt nieuwsgierig naar het boek, maar tegelijkertijd krijg je ook een naar gevoel bij het lezen van de subtitel. Ook al weet je dat de Duitsers de mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog als een soort vracht zagen, toch klinkt het oneerbiedig en was een titel die minder beladen klinkt beter geweest. Aan de andere kant is het ook wel een heel goede titel, omdat het tegelijk laat zien hoe de Duitsers over de mensen dachten. De foto's maken het boek compleet. Er staan bekende foto's in, zoals de beroemde foto van het meisje dat tussen schuifdeuren van een wagon naar buiten kijkt, haar verhaal is ook beschreven in het boek, maar ook veel minder bekende foto's, zoals van een ontruiming van een huis dat van een Joods gezin was, deze en nog een aantal foto's zijn stiekem genomen.

Buitengewone transporten van Dirk Mulder gaat over de deportaties van Joden, Roma en Sinti in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Centraal staat het kamp Westerbork dat als een soort tussenstation, een depot diende en van waaruit heel veel transporten naar andere concentratie- en vernietigingskampen gingen. Menig beeld wordt bijgesteld, zoals over de soorten transporten, het aantal transporten en een koersbord dat een overlevende heeft gezien indertijd, maar pas in 1980 werd geloofd dat hij dat bord echt heeft gezien. Niet alleen de rol van de Nederlandse Spoorwegen, maar ook de rol van de Deutsche Reichsbahn, wat nieuw is, wordt in het boek behandeld. Ondanks dat Amsterdam vaak wordt genoemd, is er een grotere regionale aandacht, en dan met name voor de provincie Groningen. Ook wordt ingegaan op hoe men in herdenkingscentra en holocaustmusea de Tweede Wereldoorlog herdenkt, een paar van de vele ideeën die niet door zijn gegaan en waar ze mee gestopt zijn, zoals het vragen aan kinderen om zich in te beelden wat het betekende om gedeporteerd te worden. In het boek is een lijst met transportdata, vertrek- en aankomstplaatsen en hoeveel mensen met de transporten werden vervoerd, opgenomen. Het boek eindigt met een aangrijpend gedicht van Bert Voeten.

Aan alles is te merken dat Dirk Mulder in Buitengewone transporten weet waar hij het over heeft, dat hij veel onderzoek heeft gedaan voor dit boek. Alles wat hij heeft geschreven, elke vraag die hij heeft gesteld, weet hij goed te onderbouwen en daardoor durft hij af en toe kritiek te leveren. 

Ondanks dat veel bekend is, zoals waarom de treinen in Nederland bleven rijden, staat er ook genoeg in dat minder bekend is, zoals bijvoorbeeld dat veel kinderen door verzetsmensen op stations uit de trein werden gehaald en op die manier gered werden. Zeker als je al veel hebt gelezen over de Tweede Wereldoorlog, blijft het schokkend om te lezen hoe men met de Joden, Roma, Sinti en verzetsmensen omging en wat er met hen gebeurde. Iemand overdenkt wat er is gebeurd en spaart zichzelf ook niet, maar geeft ook aan waarom veel mensen niet hielpen, niet meer hebben gedaan om erger te voorkomen. Ze is open en eerlijk, maar tegelijkertijd zet die persoon je aan het denken en vraag je je af wat jijzelf gedaan zou hebben als je in de schoenen van de mensen van toen had gestaan. Je vraagt je af wat jijzelf gelooft zou hebben van de vele geruchten die rondgingen en krijgt daardoor begrip voor Joden en andere mensen die veel niet konden geloven. Dit moet je dan ook zeker in het tijdsbeeld plaatsen waarin er nog geen internet was en alles via radio en kranten ging. Gelukkig waren er ook genoeg mensen die zoveel mogelijk mensen probeerden te helpen en een hekel hadden aan bijvoorbeeld de NSB'ers en laat dit boek, net als een aantal andere boeken over de Tweede Wereldoorlog, zien dat veel Joden zich niet zo makkelijk lieten pakken.

Het is mooi dat de auteur ook veel ooggetuigenverslagen, zoals van Ed van Thijn en journalist Philip Mechanicus in het boek heeft verwerkt. De ooggetuigenverslagen laten hoe verschillend mensen dachten, hoe verschillend hun ervaringen waren met de transporten, ook als ze met hetzelfde transport waren vervoerd kon de ervaring van de een van de ander verschillen. Net zoals over de diverse ervaringen van Westerbork, dat een kamp van verschillen, maar ook een voorbeeldkamp was. In het boek wordt goed uitgelegd hoe dat kwam en waarom dat was. Ook wordt in het boek duidelijk uitgelegd hoe het kan dat eenieder een andere ervaring, een andere herinnering aan het verleden, ook al hebben ze hetzelfde meegemaakt, kan hebben.

Kortom; Buitengewone transporten van Dirk Mulder is een indrukwekkend, aangrijpend boek met nieuwe feiten over bijvoorbeeld de soorten Jodentransporten en de rol van het kamp Westerbork. Met bekende en 'nieuwe' foto's die niet eerder zijn gepubliceerd. Met briefjes van ooggetuigenverslagen waaronder hoe een treinrit van begin tot eind ging. Dit boek is een hele goede aanvulling op de boeken die al zijn geschreven over de Tweede Wereldoorlog.

Het boek is onder andere te koop bij bol.com.

Voldeed het boek aan je verwachtingen?

Ja, het boek voldeed aan mijn verwachtingen.

Wat vind je van de cover? 

Het is een indrukwekkende cover die bij het boek past.

Wat vind je van de titel van het boek? 

De titel is heel erg goed gekozen, ondanks dat de titel ook weerzin oproept, maar de titel geeft precies aan hoe de Duitsers over de mensen die ze vervoerden dachten.

Wat vind je van de subtitel van het boek? 

De subtitel is heel erg goed gekozen. Je weet meteen wat je van het boek kan verwachten.

Wat vind je van de schrijfstijl? 

Het boek is op een vlotte, informerende manier geschreven.

Weet dit boek je aandacht vast te houden?

Ja, het boek weet je aandacht vast te houden. 

Heeft de auteur je kunnen raken?

Ja, de auteur heeft me vaak weten te raken, zoals bijvoorbeeld hoe het was voor de mensen in de wagons, de ontruiming van het Apeldoornsche Bosch en hoe mensen die terug kwamen uit kampen werden behandeld en zo is er meer dat me geraakt heeft.

Mooie quote in het boek: 

Zij spuwen hun haat uit, als had een adder hen in de tong gebeten.

Zou je het boek aanraden? 

Ik kan iedereen het boek aanraden.

Voor welke doelgroep zou dit boek geschikt kunnen zijn?

Voor eenieder die geïnteresseerd is in verhalen over de Tweede Wereldoorlog.

Hoeveel sterren geef je het boek? 

5 sterren.

Ga je het boek nog een keer lezen? 

Misschien.

Ga je het boek houden of geef je het weg? 

Het is een e-book, die kan ik niet weggeven, maar het e-book mag op mijn Chromebook blijven staan.

Houdt het boek je nog lang bezig nadat je het uit had?

Ik denk wel dat het boek mij (onbewust) nog even bezig gaat houden.

Ga je vaker een boek van deze auteur lezen? 

Ja, dat ga ik zeker.

Leesfragment:

Ga naar de website van W BOOKS om een leesfragment van het boek te lezen.

Website van de uitgever:

W BOOKS

Het boek is onder andere te koop bij bol.com.